Trang Chính
cứ rập rình quanh lồng ,chúng nó gù với nhau nghe thật đã !
Mình phải đi mua lồng bẫy về bắt chú cu thành phố này bỏ lồng nuôi mới được.
-------------------
Chim mồi và lồng bẫy
Đi đánh cu phải có chim mồi và chiếc lồng đặc biệt gọi là lồng bẫy sập.
Chim mồi
Chim mồi là chim rừng ta đã đánh bắt được, nuôi lâu ngày thành quen,
hết sợ bóng người, gáy tự nhiên như khi còn hoang dã. Chim mồi phải gáy
hay, gáy càng hay càng được đánh giá cao vì sẽ rất đắc lực lúc đem đi
“đánh” chim hoang. Người ta lại còn phân biệt mồi “lỡ” và mồi “giỏi”.
Mồi “lỡ” là thứ mới đem đi đánh một vài lần. Mồi “giỏi” hay còn gọi là
mồi “chai” là thứ đã đi đánh nhiều lần, đã có bản lĩnh và quen trận mạc!
Một con chim gáy trống nuôi lâu (Chim thuộc) thường phải gáy đủ 3 loại tiếng sau:
Gáy gọi:
Đây là tiếng gáy lúc sáng sớm, buổi trưa hoặc chiều. Giọng gáy này anh em ta vẫn gọi là bổ.
Tất cả chim gáy cả trống và mái đều gáy được kiểu này.
Liều trơn: cúc cu cu
Liều bổ một: cúc cu cu, cu
Liều bổ hai: cúc cu cu, cu cu
Liều bổ ba: cúc cu cu, cu cu cu
Quí nhất là con gáy liều bổ ba: cúc cú cu, cu cu cu. Có người gọi nó
là con chim mồi “kim bất hoán”, ngụ ý nói đem vài ba chỉ vàng đổi nó,
chủ nhân cũng không muốn đổi.
Những con gáy gọi 4 tiếng (bổ tứ) là phần nhiều, người ta coi như gáy
gọi tiếng Đủ còn những con gáy gọi 5 tiếng thì coi là tiếng Thừa
Tiêu chuẩn này ko quan trọng để đánh giá 1 con chim hay
Nhiều người có cu gáy thấy nó gáy gọi 4 hay 5 tiếng ko biết cứ nói chim gáy của tôi gáy tiếng lèo 4 hay 5 tiếng
“…chim Cu có cả thảy 5 giọng là giọng Trơn, giọng Một, giọng Hai, giọng Ba, và giọng Cà lăm.
- Giọng Trơn: Cúc cu cu ( mỗi lần gáy chỉ thốt ra ba tiếng đơn giản, cụt ngủn).
- Giọng Một: Cúc cu cu…cu ( có thêm một tiếng cu hậu ở dằng sau, nghe hay hơn).
- Giọng Hai: Cúc cu cu… cu cu ( có thêm hai tiếng cu hậu ở đằng sau, nghe càng hay hơn).
- Giọng Ba: Cúc cu cu… cu cu cu ( có ba tiếng cu hậu ở đằng sau, nghe
càng hay hơn nữa. Ở đâu mà có con cu rừng nào hót hay như thế này thì
dù có xa xôi cách mấy, người gác Cu cũng mò đến bắt cho bằng được, vì
đây là chim quí khó tìm).
- Giọng Cà lăm: Con chim này gáy giọng khi thế này lúc lại thế khác,
tiếng nọ xọ tiếng kia, nghe không ra làm sao cả…chỉ có đem thịt mà thôi.
Trong các giọng trên thì các cụ xưa rất quý con chim có giọng trơn
ròng (tuyệt đốI không bao giờ gáy giọng một), ngoài ra chim giọng hai
ròng cũng được xem là chim quý vì thường thì chim gáy giọng đôi (giọng
hai), đôi khi nó vẫn gáy giọng chiếc (giọng đơn). Chim giọng ba (liều bổ
ba thì thường không có giọng ba ròng, thương nó gáy giọng ba vớI tỷ lệ
nhiều hơn giọng đôi)
Gáy trận:
Đây là tiếng gáy mà các nghệ nhân, hoặc người chơi chim
gáy có kinh nghiệm dùng để đánh giá con chim hay dở. Chỉ chim trống mới
gáy kiểu này cũng có những con mái sắp đẻ nuôi nhốt cũng gáy tiếng trận
nhưng tiếng nhỏ và không sung. Một con chim gáy được đánh giá là chim
hay khi phải có đủ: chu, lèo, vấp nhưng rất hiếm con gáy nào có cả chu
lèo vấp
Khi gáy trận chim nằm xuống sàn lồng và máy nhẹ hai cánh và gáy: cúc cu cu, cúc cu cu liên tục có khi hàng giờ đồng hồ
Chỉ khi chim gáy thật căng mới có kiểu này, và đầu nó chúc hẳn xuống đáy lồng người ta hay gọi là Sà cầu máy cánh.
Thường thì bất cứ giống chim nào cũng có thời điểm sung mãn và trùng,
chim gáy ko ngoại lệ, khi mình nuôi thì gáy căng được như thế này chỉ
có thời điểm nhất định thôi
+ Chu: là khi gáy trận sau ba tiếng cúc cu cu thì thừa hơi và thêm 1 tiếng cu rất nhẹ
VD Cúc cu cu, Cúc cu cu..cu,Cúc cu cu..cu
+ Lèo: là khi gáy trận sau ba tiếng cúc cu cu con chim gáy thêm 1
nhịp cục cù cù hoặc cục cù gần giống với tiếng gù nhưng nhanh hơn. VD
Cúc cu cu, Cúc cu cu… Cục cù cù. Đa số chim thỉnh thoảng mới ra lèo rất
hiếm con có lèo dặm tức là gáy Cúc cu cu, cục cù cù, Cúc cu cu, Cục cù
cù liên tục.
+ Vấp: Khi gáy tiếng trận đột nhiên con chim ngừng như bị ai đó chẹp
ngang cổ họng sau đó lại lên tiếng trận bình thường. Vd Cúc cu cu,
cúc…….,cúc cu cu
+ Dặm (Dặt?): Khi gáy tiếng trận sau ba tiếng cúc cu cu chim thêm vào
1 hay 2 tiếng gù: cù… grù (vd: cúc cu cu, cù … grù cúc cu cu, cù …
grù). Chim mồi gáy dặm nhiêù làm cho chim rừng rất mau nổi nóng.
Gù:
Chim trống gù chim mái hoặc đánh nhau. Đa số chim thường gù: cù …grù .
Nhưng có những con chim gù ngắt ra thành 2 nhịp trong cùng 1 hơi gù: Cụ
…grù..cù. Gù kiểu này gọi là gù chồng đấu. Chim hay là chim phải có
nước gù cao, trung bình chim chỉ gù một lần không quá 8 tiếng liên tục,
chim hay có nước gù khoảng từ 12-14 tiếng, chim có nước gù khoảng 18-20
tiếng được xem là hiếm. Ngoài ra khi gù một con chim dữ có khả năng gù
chồng 2-3 lần (vd: một con chim gù 20 tiếng liên tục/lần khi gù chồng 3
lần nó sẽ gù 60 tiếng liên tục không ngắt quãng).
Tiếng gáy ta có thể chia làm 2 loai chính
Thứ 1 là chim gáy có tiếng Thổ có nghĩa là giọng trầm, ấm,(âm thanh ở tần số thấp)
Thứ 2 là chim gáy có tiếng Còi có nghĩa là giọng thanh ,cao (âm thanh ở tần số cao)
Còn chim gáy có tiếng gáy ở giữa 2 thứ giọng trên là gọi là tiếng
Pha(Thổ nhiều Còi ít gọi là Thổ Pha hay Còi nhiều Thổ ít gọi là Còi Pha)
Thường thường cu gáy tiếng Thổ bao giờ cũng gáy chậm ko nhanh như tiếng còi và hay có Dặt và Chu
Còn cu gáy tiếng Còi hay gáy mau hơn và ra nhiều tiếng Nhịu và Vấp
Nghe giọng chim Cu gáy xong, ta còn phải xem cái âm của nó hay dở ra
sao nữa. Đây là một việc cực kỳ khó khăn mà chỉ những người lão luyện
trong nghề mới phân tích được kỹ càng, dù là tai họ chỉ mới nghe phớt
qua.Còn người mới vào nghề thì chắc chắn không tài nào hiểu nổi.
Nếu xét kỹ hơn thì Giọng chim Cu gáy có bốn loại âm chính: Âm thổ, âm
đồng, âm son và âm kim. có nhiều âm điệu: đồng thổ, đồng pha, thổ pha
- Âm Thổ: Chim gáy có âm thổ thì giọng trầm. Loại chim này được đánh
giá là loại chm khôn nhất. Trong âm thổ còn có bốn âm sau đây:
1/ Thổ đồng: âm trầm ngân vang như tiếng chiêng cồng.
2/ Thổ bầu: âm trầm mà ồm to lên.
3/ Thổ sấm: âm trầm mà rền như tiếng sấm.
4/ Thổ dế: âm trầm mà rỉ rả nỉ non như tiếng dế gáy.
- Âm Đồng: Chim gáy có âm đồng thì tiếng ngân vang. Ân đồng cũng có nhiều loại như sau:
1/ Đồng pha thổ(âm ngân vang nhưng lại trầm trầm).
2/ Đồng pha son(âm càng lúc càng ngân vang)
3/ Đồng pha kim(âm càng lúc càng nhỏ, nhưng vẫn vang xa).
- Âm Son: Chim gáy có âm son, có người gọi là âm chuông, vì giọng
chim ngân vang như tiếng chuông rền, nghe có vẻ hùng tráng, oai vệ. Âm
son cũng có nhiều loại như:
1/ Son pha đồng(âm to mà rền vang như tiếng sấm).
2/ Son pha kimâm khởi đầu rền vang như tiếng chuông ngân, nhưng sau cứ nhỏ dần…).
- Âm Kim: Chim gáy có âm kim thì tiếng nhỏ và vang xa. Trong âm kim cũng có nhiều loại như:
1/ Kim pha son
2/ Kim pha thổ
3/ Kim pha đồng
…muốn phân tích một giọng chim Cu thật chính xác không phải là chuyện
dễ dàng. Ai hiểu thấu đáo được điều này chắc chắn người đó sẽ gặp nhiều
điều thú vị khi lắng tai nghe chim đang gáy.Đến đây, thì chắc chúng ta
không còn ngạc nhiên nhiều khi biết tại sao người ta lại có thể say mê
nuôi một con chim có bề ngoài không sắc sảo này đến thế!….Vì rằng, chọn
được con chim mồi vừa ý, những đặc điểm ưu việt kể trên đâu phải là
chuyện dễ. Đôi khi trăm con, hoặc ngàn con mới có một ! Chắc gì trong
một đời người có thể chọn được cho mình một hoặc hai con mà nuôi? Do đó,
giá trị con Cu mồi tốt nhất cũng độ nửa lượng vàng, nhưng người ta vì
quá quí nó đến nổi có người dù nghèo, nhưng ai mua với giá nào cũng
không bán, thề”sống nuôi chết chôn”; đôi khi họ còn dám đem thân mình
bảo vệ cho chim.”
Thực ra để chọn được 1 con cu gáy hội đủ các tiêu chuẩn trên thật
khó,mỗi con mỗi giọng chẳng con nào giống con nào,con chim hay chơi được
là con chim gáy có tiếng và luyến láy nhiều giọng lên cao xuống thấp
đừng gáy đơn điệu giọng đều đều là chim chơi được
Mà chim cu gáy thường thì chim già mình bẫy về nuôi dù có hơi vất vả
thuần nó lúc đầu nhưng về sau tiếng gáy của nó hay ,bền và ổn định hơn
chim nuôi non. Chim nuôi non lên tiếng gáy của nó thường ko bền ,thất
thường (vd: chim già gáy đấu (gáy trận) liên tục ít khi đang gáy đấu
chuyển sang gáy gọi chứ chim non nuôi lên đang gáy đấu 1 lúc lại chuyển
sang gáy gọi và tiếng ko bền, đặc biệt cu gáy non nuôi lên khi gặp con
gáy già đánh bẫy thường hay chịu thua tiếng gáy hễ con già gáy đấu căng
là im tiếng luôn thỉnh thoảng mới mở mồm gáy gọi vài tiếng).
Đi sâu vào cu nghề nuôi Gáy khi đã hiểu càng ngày càng thích, nên
kiếm được con cu có tiếng gáy hay lại hội đủ tiêu chuẩn CHU, LÈO, DẶT,
VẤP khác nào đi tìm hoa hậu vừa đẹp người lại đẹp nết
Bây giờ mà kiếm đủ được bộ cu Gáy hay có nhiều tiếng có các chất giọng
Tạm ví mạo muội:
Thứ 1: Đặc thổ (giọng hát ca sỹ nghệ sỹ ưu tú Trung Đức, giọng hát ca
sỹ nghệ sỹ Nhân dân Trần Hiếu, NSND Quang Thọ, Lê Dung, Doãn Tần, Đăng
Dương, Chế Linh )
Thứ 2: Đặc còi (giọng hát nghệ sỹ nhân dân Thu Hiền, giọng hát nghệ
sỹ nhân dân Tường Vy, NSUT Tường Vy,Thanh Hoa,Ngọc Sơn,Thanh Tuyền)
Thứ 3: Thổ Pha (giọng hát ca sỹ Nguyễn Phi Hùng, Thanh Lam, Bảo Yến, Đan Trường, Trọng Tấn)
Thứ 4: Còi Pha (giọng hát ca sỹ Mỹ Tâm, Thu Hà, Bằng Kiều, Thu Phương, Hồng Ngọc)
Nếu là bầu chọn giọng suất sắc thì mình sẽ chọn giọng nói dẫn chương
trình Văn Nghệ Chủ Nhật của 1 cậu con trai vẫn dẫn là giọng Thổ Đồng
thật xuất sắc.
Để đánh giá tiếng gáy 1 con chim cu gáy có chất giọng hay thật sự
suất sắc là người ta muốn nói đến chất giọng đặc biệt của nó mà ko phải
con chim nào cũng có được,đơn giản là âm thanh của nó đã hay nhiều tiếng
lại còn sang sảng,thánh thót ,nghe trong văn vắt mà bất cứ nghe xa hay
gần đều cho cái chất giọng đó ko bị lẫn 1 tiếng rè nào cả,quí hiếm và
hay là ở chỗ đó.
Tạm hiểu chim cu gáy có chất giọng đấy thì người ta coi là chim có tiếng Thổ đồng hay Còi đồng.
Ví như ta nghe 1 bài hát của ca sỹ hay chẳng hạn như Ngọc Sơn hát bài
Chiếc vòng cầu hôn mở cùng âm lượng nhưng nghe qua bộ dàn Hi-end
Receiver 5.1 của DENON và qua đôi loa Nam Môn thì ta thấy ngay chất
lượng âm thanh khác nhau ra sao ngay
Ai mà đang có những con cu gáy như vậy thì là đang có bộ sưu tập chim
cu gáy đặc sắc đấy( dừng hiểu lầm là như ca sỹ thật đấy nhé
>>>VD cho sinh động thôi )
Lồng bẫy và phụ kiện
Lồng bẫy sập – Đây là một chiếc lồng đặc biệt, cửa lồng có cái bẫy sập, cài chốt cò khéo léo, đụng đến chốt là bẫy sập liền.
Lưới đất – Lưới đất là một chiếc lưới chụp có triêng bằng tre uốn
hình vòng cung. Lưới chụp được gài một cách khéo léo ở mặt đất, dưới cây
trên đó người đi đánh cu treo lồng mồi thượng. Khi ta giựt dây thì lưới
chụp xuống nhốt các con chim hoang vào trong đó.
